Khi vận hành máy bơm, một mục tiêu quan trọng mà người vận hành cần đặt ra đó là làm sao cho máy bơm hoạt động hiệu quả và kéo dài thời gian hoạt động bền bỉ của máy bơm. Có rất nhiều việc cần thực hiện và giám sát để đảm bảo máy bơm hoạt động đúng như ý muốn. Tuy nhiên, việc căn chỉnh đồng tâm trục là một vấn đề cốt lõi mà người vận hành máy bơm phải cân nhắc đầu tiên để tối ưu được hiệu quả hoạt động của máy bơm. Khi trục máy bơm không được căn chỉnh chính xác sẽ dẫn đến những vấn đề không mong muốn gặp phải ví dụ như làm hỏng vòng bi, cụm phớt kín cơ khí, khớp nối hay thậm chí hỏng cánh bơm. Ngoài ra, việc vận hành một máy bơm bị lệch trục sẽ dẫn đến tiêu tốn nhiều nguồn điện và tiền bạc hơn. Vì những lẽ đó, người vận hành máy bơm cần thực hiện căn chỉnh trục đồng tâm thực sự chính xác và hiệu quả để phòng tránh những trường hợp xấu nhất sẽ xảy ra với máy bơm.

Hiện tượng lệch trục và hậu quả của nó

Đầu tiên, đầu bơm sẽ được truyền lực quay từ động cơ (motor) thông qua trục quay và khớp nối. Lực chuyền động đó sẽ giúp cánh bơm quay và cho phép chất lỏng bên trong buồng bơm di chuyển. Trong quá trình vận hành, chúng ta sẽ cần trục của đầu bơm và trục của động cơ được căn chỉnh đồng tâm càng chính xác càng tốt.

Hiện tượng lệch trục đồng tâm có thể xuất hiện ở cả phương thẳng đứng và phương nằm ngang, cũng như độ lệch góc trên 1 mặt phẳng. Tham khảo ảnh dưới đây để hiểu rõ hơn về hiện tượng lệch trục diễn ra ở máy bơm và động cơ.

Vận hành một máy bơm có hiện tượng lệch đồng tâm sẽ gây ra lực căng quá mức cho phép lên vòng bi của cả đầu bơm và động cơ. Ngoài ra, hiện tượng này cũng làm gia tăng nhiệt độ và độ rung khi vận hành làm hỏng cụm phớt kín cơ khí. Qua thời gian dài, nếu vấn đề này không được xử lý kịp thời sẽ làm ảnh hưởng đến tuổi thọ và hiệu suất vận hành của máy bơm. Trường hợp xấu nhất đó là máy bơm sẽ ngừng hoạt động gây tổn thất rất nhiều chi phí về tiền bạc và thời gian cho doanh nghiệp vận hành máy bơm. Vì vậy, việc quan trọng phải làm đó là ngưng hoạt động máy bơm ngay khi có những hiện tượng như gia tăng nhiệt độ và độ rung (nghi ngờ là do lệch tâm) và liên hệ ngay với những chuyên gia bảo dưỡng máy bơm để được xử lý kịp thời. Ngoài ra, việc bảo dưỡng và kiểm tra bơm định kỳ cũng vô cùng quan trọng để đề phòng những trường hợp xấu nhất xảy ra với máy bơm (bảo trì phòng ngừa).

Các kiểu lệch trục trên máy bơm

Hiện tượng lệch trục của máy bơm sẽ xảy ra khi trục hoặc mặt bích nằm ở vị trí không đúng với thiết kế tiêu chuẩn của nó. Việc căn chỉnh trục động cơ và máy bơm khi lắp đặt không đúng có thể làm ảnh hưởng đến một phần hoặc toàn bộ hệ thống máy bơm, bao gồm các chi tiết bên trong của cả động cơ và đầu bơm. Ảnh bên trên cho thấy một số trường hợp được coi là căn chỉnh trục bị lệch, máy bơm sau khi vận hành có thể gặp 1 hoặc cả 3 trường hợp trên cùng một lúc. Một giải pháp thường được áp dụng rộng rãi để hạn chế tình trạng này, đó là sử dụng khớp nối mềm. Tuy vậy, tất cả các khớp nối mềm cũng được thiết kế để có 1 độ rơ tối đa, nếu hiện tượng lệch trục nằm ngoài những thông số độ rơ đó thì không chỉ hệ thống bơm gặp sự cố mà ngay cả khớp nối mềm cũng sẽ hỏng rất nhanh.

Những dấu hiệu cho thấy máy bơm có thể đang bị lệch trục

Một số hiện tượng mà người vận hành máy bơm có thể quan sát để phán đoán khả năng máy bơm đang bị lệch trục có thể kể đến như:

• Các bộ phận trên máy bơm như khớp nối, vòng bi hay cụm phớt kín cơ khí bị hao mòn nhanh. Khi kiểm tra phát hiện những vết ăn mòn và đổi màu trên trục cũng cho thấy máy bơm đang bị lệch trục
• Sự dịch chuyển hoặc thay đổi hình dạng của hệ thống đường ống hoặc chân đế máy bơm. Hiện tượng này có thể gây thêm áp lực lên vòng bi hay cụm phớt kín cơ khí khiến tuổi thọ của chúng giảm nhanh.
• Các ốc vít ở chân đế bị lỏng
• Máy bơm hoạt động tốn nhiều năng lượng hơn
• Sự gia tăng nhiệt độ và độ rung bất thường khi máy bơm hoạt động
• Cao su khớp nối mềm có hiện tượng ăn mòn nhanh, thậm chí nóng chảy

Những phương pháp căn chỉnh trục đồng tâm máy bơm

một số phương pháp thường được áp dụng để căn chỉnh đồng tâm trục máy bơm. Dưới đây là một số phương pháp đó:

• Phương pháp truyền thống: Bao gồm phương pháp kiểm tra bằng mắt thường cùng với việc sử dụng thước thẳng (thước căn) hoặc thước kẻ. Thước thẳng sẽ được đặt lên 2 mặt bích của trục động cơ và đầu bơm trong khi người thực hiện bảo trì sẽ đánh giá trực quan xem trục đã được căn chỉnh chính xác hay chưa. Mặc dù phương pháp căn chỉnh thô như thế này có ưu điểm là tương đối nhanh và dễ dàng nhưng độ chính xác sẽ không cao.
• Sử dụng đồng hồ so: Đây là phương pháp phổ biến, tiết kiệm và đơn giản nhất. Nó sẽ đem lại kết quả chính xác hơn việc đánh giá bằng mắt thường và thước kẻ nhưng yêu cầu người sử dụng có kiến thức về kỹ thuật cao hơn. Đồng hồ so sẽ được gỡ ra và cài đặt lại sau mỗi lần căn chỉnh. Vì vậy, thời gian để kiểm tra và căn chỉnh sẽ tốn thời gian hơn.
• Sử dụng thiết bị căn chỉnh bằng laser: Đây là phương pháp rất đơn giản, sử dụng dễ dàng và chỉ cần lắp đặt một lần. Chúng đem lại hiệu quả chính xác hơn so với sử dụng đồng hồ so và không cần quá nhiều kỹ năng đặc biệt.

Sử dụng thiết bị căn chỉnh bằng laser yêu cầu người thực hiện đặt 2 cảm biến trên 2 mặt bích được kết nối. Cảm biến sẽ chiếu tia laser và đồng thời nhận tia laser của cảm biến còn lại. So sánh vị trí của các cảm biến laser để nhận diện trục đã được căn chỉnh và nằm trong đúng dung sai cho phép hay không.

Đối với công ty MTECH chúng tôi, việc thực hiện căn chỉnh bằng laser và kiểm tra kỹ càng hơn bằng đồng hồ so sẽ là phương pháp thường xuyên được áp dụng khi căn chỉnh đồng tâm trục máy bơm hay căn chỉnh pulley. Vì vậy, chúng tôi tin rằng quá trình thực hiện căn chỉnh trục đồng tâm mà chúng tôi thực hiện sẽ đem lại hiệu quả chính xác và hạn chế rủi ro xảy đến với hệ thống máy bơm và quạt của các doanh nghiệp.

Tổng kết

Căn chỉnh trục đồng tâm máy bơm là một việc quan trọng, cần được định kỳ kiểm tra và thực hiện để gia tăng tuổi thọ của máy bơm và động cơ cũng như hạn chế được những sự cố có thể xảy ra đối với hệ thống máy bơm của các doanh nghiệp. Việc bỏ qua hành động này sẽ dẫn đến những hậu quả không đáng có và làm các doanh nghiệp hao tổn nhiều nguồn lực về tài chính và thời gian hơn nên hệ thống bơm cần có một kế hoạch bảo trì bảo dưỡng phù hợp.

Công ty MTECH chúng tôi với đội ngũ giàu kinh nghiệm chuyên hoạt động trong lĩnh vực bảo trì bảo dưỡng máy bơm, động cơ và quạt công nghiệp hoàn toàn có thể đáp ứng những nhu cầu về kỹ thuật của các doanh nghiệp. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn kỹ hơn về việc xây dựng và thực hiện những quy trình bảo trì bảo dưỡng phù hợp với hệ thống máy bơm cũng như nâng cao kiến thức về vận hành máy bơm. Hi vọng sẽ được hợp tác dài hạn cùng các doanh nghiệp trong những dự án trong tương lai.